Insulineresistentie – oorzaken, symptomen, dieet en behandeling. Hoe kan insulineresistentie worden bestreden?

Insulineresistentie is een steeds vaker voorkomende stofwisselingsstoornis die verband houdt met een slecht functionerend koolhydraatmetabolisme in het lichaam. Het treft meestal jonge mensen en mensen van middelbare leeftijd die overgewicht hebben en problemen hebben met gewichtsvermindering. Bij insulineresistentie is er sprake van een afname van de gevoeligheid van weefsels en cellen voor insuline, het hormoon dat verantwoordelijk is voor de handhaving van een normale bloedsuikerspiegel.

In de meeste gevallen is insulineresistentie het gevolg van een slechte voeding die wordt gedomineerd door koolhydraten met een hoge glycemische index. Belangrijk is dat insulineresistentie, als zij niet wordt behandeld, een zeer gevaarlijke aandoening is, omdat zij onvermijdelijk leidt tot de ontwikkeling van diabetes type 2, en bovendien ook het ontstaan van andere ziekten kan beïnvloeden. Wat zijn de symptomen van insulineresistentie? Hoe kan insulineresistentie worden vastgesteld en hoe kan deze effectief worden bestreden?

Wat is insulineresistentie en hoe ontwikkelt het zich?

We horen steeds meer over insulineresistentie als een dringend gezondheidsprobleem als gevolg van een ongezonde levensstijl. In feite is insulineresistentie over het algemeen nauw verbonden met slechte eetgewoonten en een zittende levensstijl. Heel vaak, eigenlijk bijna altijd, gaat het gepaard met een onvermogen om een normaal lichaamsgewicht te behouden en met een teveel aan lichaamsvet, vooral in de buikstreek.

Wat is insulineresistentie? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet inzicht worden verkregen in het mechanisme van de werking van insuline en de invloed daarvan op de bloedglucosespiegel. Insuline is een hormoon dat door de alvleesklier wordt afgescheiden en verantwoordelijk is voor het stabiliseren van de bloedsuikerspiegel en het voorzien van cellen en weefsels van energiestof in de vorm van glucose. Bovendien is insuline ook betrokken bij de stofwisseling van eiwitten en vetten.

Na de maaltijd worden koolhydraten afgebroken en vervolgens vanuit het spijsverteringskanaal in de bloedbaan opgenomen. Als gevolg daarvan stijgt de bloedglucosespiegel. Dan komt insuline vrij, met behulp waarvan glucose vanuit het bloed naar de cellen in het hele lichaam wordt getransporteerd. Als gevolg daarvan wordt de bloedsuikerspiegel gestabiliseerd.

Een rationele, evenwichtige voeding zorgt voor evenwicht in het insuline-glucose metabolisme en de afwezigheid van suikerstoornissen. Het probleem ontstaat wanneer onze dagelijkse voeding te veel koolhydraten met een hoge glycemische index bevat.

Deze worden snel afgebroken en komen vanuit het spijsverteringskanaal in het bloed terecht. Het directe gevolg is een stijging van de bloedsuikerspiegel tot een onnatuurlijk niveau.

De reactie op dit verschijnsel is een intensieve afgifte van insuline, die tot taak heeft de suikerspiegel zo snel mogelijk te normaliseren. Een deel van de glucose komt in de lichaamsweefsels terecht, maar het overschot wordt in de energiereserve, het vetweefsel, geduwd.

Insulineresistentie ontwikkelt zich wanneer als gevolg van voortdurende snelle pieken in de bloedsuikerspiegel steeds grotere hoeveelheden insuline worden afgegeven. Uiteindelijk reageren de cellen van ons lichaam er niet meer goed op en worden ze steeds resistenter tegen insuline (vandaar de naam insulineresistentie). De cellen krijgen niet de juiste hoeveelheid brandstof die nodig is om goed te functioneren, de bloedsuikerspiegel daalt niet, zodat het lichaam achtereenvolgens de insulinesecretie verhoogt en verhoogt.

Het verlies van gevoeligheid van de cellen voor insuline leidt tot een toenemende overproduktie van dit hormoon (hyperinsulinemie), maar het bloedglucosegehalte wordt niet tot normale waarden verlaagd. Afwijkingen in het koolhydraatmetabolisme nemen toe, na verloop van tijd raken de regulerende mechanismen in het lichaam uitgeput.

Eerst ontwikkelt zich insulineresistentie, die vervolgens overgaat in pre-diabetes, en vervolgens in diabetes type 2.

Wat zijn de gevolgen van insulineresistentie? Tot welke ziekten kan insulineresistentie leiden?

In de eerste plaats verhoogt insulineresistentie het risico op het ontwikkelen van type 2 diabetes, maar ook van andere aandoeningen, waaronder hart- en vaatziektenhart- en vaatziekten zoals hypertensie, ischemische hartziekten, atherosclerose en niet-alcoholische vette lever.

Insulineresistentie kan ook leiden tot verzwakking van de alvleesklier en een verminderde werking ervan. Bijna altijd gaat insulineresistentie ook gepaard met overgewicht en obesitas (opeenvolgende groei van zowel uitwendig vetweefsel uitwendig vetweefsel, alsmede gevaarlijk visceraal vet dat zich rond de inwendige organen bevindt).

De gevolgen van insulineresistentie kunnen ook diverse stofwisselings- en hormonale stoornissen, onvruchtbaarheid, polycysteus ovariumsyndroom, jicht, slaapapneu omvatten. Zoals u aan de mogelijke gevolgen kunt zien, is insulineresistentie een gevaarlijke aandoening die we in geen geval mogen onderschatten.

Insulineresistentie – symptomen

Insulineresistentie leidt tot een vermindering van de opname van glucose door cellen en weefsels, waaronder skeletspieren, levercellen of vetweefsel. De stofwisseling van koolhydraten, vetten en eiwitten is verstoord en glucose wordt niet optimaal benut door de cellen van ons lichaam.

Een verminderde gevoeligheid van de cellen voor insuline leidt tot hyperglykemie (overmaat aan glucose in het bloed). Het vetmetabolisme is ook verstoord. Niet alleen circuleert er een teveel aan suiker, maar ook aan vetzuren in ons bloed, er is ook een verhoogde ophoping van vetweefsel en een voortdurende gewichtstoename.

Soms is insulineresistentie asymptomatisch, maar meestal kan zij worden herkend aan de hand van bepaalde symptomen.

De meest voorkomende symptomen van insulineresistentie

• groei van vetweefsel, snelle en gemakkelijke gewichtstoename, vooral in de buikstreek (mettertijd neemt ons silhouet de vorm van een appel aan),
• probleem met gewichtsverlies ondanks fysieke activiteit en dieet,
• overmatige eetlust, aanvallen van uitgehongerde honger,
• meer zin in zoetigheid,
• frequente hoofdpijnen,
• veelvuldige vermoeidheid, gebrek aan energie,
• stemmingswisselingen,
• depressieve stoornissen,
• slaperigheid overdag (vooral na de maaltijd),
• concentratieproblemen,
• een te hoge bloeddruk,
• hyperhidrosis,
• verhoogde suiker, cholesterol en triglyceride niveaus,
• huidproblemen (donkere keratose),
• verhoogde concentratie van urinezuur in het lichaam.

Insulineresistentie – oorzaken, risicofactoren

Welke factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van insulineresistentie? Dit zijn de belangrijkste:

• overgewicht en obesitas als gevolg van te veel suiker en vet in de voeding,
• dieetfouten (bijv. Deze omvatten: overgewicht en obesitas als gevolg van te veel suiker en vet in het menu, voedingsfouten (bv. het ontbijt overslaan, onregelmatige maaltijden, te weinig en te veel maaltijden, te veel koolhydraten met een hoge glycemische index in het menu, te veel verzadigde vetten en transvetten in het menu),
• sedentaire levensstijl, te weinig fysieke activiteit,
• chronische stress,
• chronisch slaaptekort,
• genetische achtergrond,
• bepaalde ziekten (bv. Hashimoto-ziekte),
• het gebruik van bepaalde geneesmiddelen (bv. steroïden, antibiotica, hormonale contraceptie).

Het risico van insulineresistentie is ook groter bij mensen die lijden aan endocriene ziekten en bij vrouwen die tijdens de zwangerschap zwangerschapsdiabetes hebben gehad.

Insulineresistentie – diagnose, tests

Als we vermoeden dat we insulineresistentie hebben, kunnen we onze suikerspiegel zelf controleren met een eenvoudige glucosemeter, maar we kunnen ook speciale laboratoriumtests uitvoeren waarmee we definitief kunnen weten of we al dan niet insulineresistentie hebben.

De basistest die wordt gebruikt om insulineresistentie vast te stellen is de zogenaamde orale glucosebelastingstest (OGTT), of orale glucosetolerantietest, of suikercurve. De test bepaalt het nuchtere glucosegehalte en het glucosegehalte na inname van een oplossing van water en glucose.

Andere tests die worden uitgevoerd om insulineresistentie vast te stellen zijn:

• insuline tolerantie tekst,
• nuchtere glucose niveaus,
• nuchtere insulinespiegel,
• HOMA-IR index,
• geglyceerde hemoglobine,
• lipidenprofiel,
• metabole klem methode.

Insulineresistentie – behandeling

Op basis van de testresultaten bepaalt de arts of de patiënt een farmacologische behandeling nodig heeft of dat het voldoende is om de levensstijl te veranderen ominsuline- en glucoseniveaus, verhogen de gevoeligheid van de cellen voor insuline en normaliseren uiteindelijk de glycemie.

Daarom is het belangrijkste element in de behandeling van insulineresistentie het dieet, waarin we ten eerste het aantal dagelijks verbruikte calorieën beperken, ten tweede afzien van producten met een hoge glycemische index en we producten gebruiken met een gemiddelde glycemische index en een lage glycemische index. Het dieet zal ons helpen om zowel het lichaamsgewicht te verminderen als het glucose-insuline-evenwicht te stabiliseren.

Insuline resistentie – dieet. Wat te eten en wat te vermijden bij insulineresistentie?

Het doel van het insulineresistentiedieet (insulinedieet) is pieken in de bloedsuikerspiegel te voorkomen en aldus de insulinesecretie te normaliseren en de gehele koolhydraatbalans in het lichaam te stabiliseren. Daarom moet bij het dieet met insulineresistentie bijzondere aandacht worden besteed aan de hoeveelheid en het soort koolhydraten.

De meest schadelijke, die verantwoordelijk zijn voor verstoringen van het insuline-glucosemetabolisme, zijn koolhydraten met een hoge glycemische index en een hoge glycemische belasting, d.w.z. witte meelproducten, snoepgoed, bewerkte voedingsmiddelen. Deze worden zeer snel verteerd en veroorzaken een snelle en sterke stijging van de bloedsuikerspiegel, zodat ze absoluut moeten worden vermeden.

Anderzijds worden koolhydraatproducten met een lage glycemische index en een hoog gehalte aan voedingsvezels aanbevolen(zij worden langzaam verteerd en veroorzaken geen plotselinge pieken in de bloedglucose). Met mate kunnen we kiezen voor producten met een gemiddelde glycemische index.

Vergeet niet dat producten met een hoog vetgehalte ook slecht voor ons zijn. Vermijd gefrituurd voedsel, fast food, vet vlees, vette stukken vlees en producten met transvetten. Als methode om voedsel te verwerken, kies in plaats van frituren koken, stomen, bakken zonder vet, stoven.

In de voeding aanbevolen producten tegen insulineresistentie

• groenten,
• peulvruchten,
• granen,
• noten,
• volkorenproducten (bv. volkorenbrood, volkorenpasta, zilvervliesrijst),
• boekweit grutten,
• havergrutten,
• bulgur grutten,
• spelt grutten,
• parel gerst grutten,
• quinoa,
• vruchten (vooral die met een lager suikergehalte en minder rijp),
• granen,
• zemelen,
• mager vlees, vis,
• magere, goede kwaliteit vleeswaren,
• zuivelproducten,
• eieren,
• olijfolie en plantaardige oliën van goede kwaliteit.

Probeer bij het bereiden van maaltijden het voedsel niet te gaar te maken (hoe langer het gaar is, hoe hoger de glycemische index van het gerecht). Eet 5 maaltijden per dag om de 3-4 uur. Eet een voedzaam ontbijt, snack niet tussen de maaltijden door.

Producten die verboden zijn in de voeding bij insulineresistentie

• wit brood,
• gebak, cake, challahs, donuts, zoete broodjes, boterbroodjes,
• geroosterd brood,
• witmeelproducten (bv. witte pasta, noedels, dumplings),
• kant-en-klare gezoete muesli mixen,
• snoepjes,
• ijs,
• jams,
• suiker,
• honing,
• chips, sticks en andere zoute snacks,
• instantvoedsel (bv. instant soepen),
• bevroren kant-en-klaar maaltijden,
• fast food,
• kant-en-klare sauzen,
• kleine grutten,
• witte rijst,
• zeer rijpe bananen,
• gekonfijt fruit,
• Chips, gebakken aardappelen,
• aardappelpuree,
• vettig vlees en worst,
• zware, bloemige sauzen,
• gezoete kaas en zuiveldesserts, yoghurt met toegevoegde suiker.

Het soort vloeistoffen dat we binnenkrijgen is ook heel belangrijk voor de insulineresistentie. We moeten gezoete dranken, vruchtensiropen, energiedranken en alcohol vermijden. We moeten ook voorzichtig zijn met gekochte vruchtensappen, want die bevatten vaak suiker of glucose-fructosestroop.

Drink hoofdzakelijk mineraalwater (ongeveer 1,5 l – 2 l per dag).

Naast water bij insuline resistentie kunnen we grijpen naar dranken zoals:

• groene thee, witte thee,
• zwarte thee zonder suiker,
• suikervrije koffie,
• vers geperste vruchten- en groentesappen met een lage GI,
• smoothies uit een blender (hoofdzakelijk groenten, met toevoeging van hele graankorrels met een hoog vezelgehalte, bv. lijnzaad, zemelen, chiazaden).

Lees ook: Diabetisch dieet

Lichaamsbeweging is een belangrijke factor in de strijd tegen insulineresistentie

In het geval van insulineresistentie is het, naast de invoering van een gezonde voeding zonder koolhydraten met een hoge glycemische index, ook van groot belang een sedentaire levensstijl op te geven. Een gebrek aan lichaamsbeweging bevordert de ontwikkeling van diabetische problemen, en omgekeerd draagt regelmatige lichaamsbeweging bij tot een grotere gevoeligheid van de cellen voor insuline en tot een normalisering van de suikerspiegel.

Dit komt omdat de spieren, wanneer zij tot arbeid worden aangezet, een verhoogde behoefte aan energie hebben, zij “hebben” brandstof nodig in de vorm van glucose.Zij worden minder resistent voor het hormoon dat hen van glucose voorziet, namelijk insuline. Het is dus de moeite waard om in te zetten op regelmatige lichaamsbeweging, uiteraard in welke vorm dan ook, naar gelang van onze voorkeuren (bv. hardlopen, fitness, zwembad, dynamische wandelingen, teamspelen, fietsen, enz.)

Als we snel en efficiënt van insulineresistentie af willen komen, is het de moeite waard om naast lichaamsbeweging en dieet de volgende richtlijnen te volgen:

• vermijd stress,
• zorg voor een voldoende lange en goede nachtrust,
• Gebruik kruiden en specerijen die een gunstige invloed hebben op de insuline-glucosebalans in het lichaam (bijv. gember, kurkuma, witte moerbei, kerrie, kaneel)
• voedingssupplementen gebruiken die de suikerspiegel reguleren en de insulineresistentie verminderen (bv. de innovatieve formule Redusugar).

In de strijd voor normalisering van de insulinesecretie is het ook belangrijk om diabetogene geneesmiddelen te vermijden.

Ga naar de bespreking van het preparaat dat de suikerspiegel reguleert en insulineresistentie bestrijdt Redusugar

Bronnen:

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/305567
• https://www.healthline.com/health/diabetes/insulin-resistance-symptoms
• https://www.healthline.com/nutrition/insulin-and-insulin-resistance